Podział Majątku / Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków
Dorozumianym ustrojem majątkowym, który statuuje się pomiędzy małżonkami z chwilą zawarcia małżeństwa, jest ustrój wspólności majątkowej. Równie często w swojej praktyce spotykam się z ustrojem rozdzielności majątkowej. Znacznie rzadziej małżonkowie decydują się natomiast na ustrój tzw. rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków – a szkoda, bo jest to majątkowa umowa małżeńska łącząca wiele najlepszych cech ustroju wspólności i rozdzielności majątkowej, z jednej strony zapewniająca bezpieczeństwo i swobodę działania w przypadku gdy jeden z małżonków prowadzi działalność gospodarczą, z drugiej zabezpieczająca majątkowo, na wypadek rozwiązania małżeństwa, małżonka słabszego ekonomicznie.
Na czym polega umowa rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków?
Istotą umowy rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków jest to, że każdy z małżonków zachowuje majątek nabyty przed zawarciem umowy, jak i nabyty po jej zawarciu. Każdy z małżonków również samodzielnie – z wyłączeniem drugiego małżonka zarządza swoim majątkiem. W przypadku jednak jeżeli dojdzie do rozwiązania małżeństwa albo ustania obowiązywania umowy n skutek innych okoliczności, każdy z małżonków może domagać się wyrównania dorobków.
Co to jest dorobek małżonka?
Dorobek małżonka stanowi wzrost wartości majątku małżonka, który nastąpił po zawarciu umowy majątkowej. Wzrost ten może nastąpić przez przyrost wartości poszczególnych składników majątku, albo nabycie nowych.
Uwaga! Jeżeli umowa majątkowa o rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków została podpisana przed zawarciem małżeństwa dorobkiem małżonka jest wzrost wartości majątku małżonka, który nastąpił po zawarciu małżeństwa, a nie po podpisaniu umowy.
Jak obliczyć dorobek każdego z małżonków?
Zgodnie z art. 51(3) par. 2 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego, o ile umowa nie stanowi inaczej, przy obliczaniu dorobku pomija się:
-
przedmioty nabyte przed zawarciem umowy;
-
nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę;
-
prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;
-
przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę (nie dotyczy to jednak renty z tytułu utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia potrzeb);
-
wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków.
W jakiej sytuacji warto zawrzeć umowę o rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków?
Istotą umowy o rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków jest ochrona tego z małżonków, który z tytułu wykonywania obowiązków rodzinnych, np. w związku ze sprawowaniem opieki nad dziećmi, miał ograniczone możliwości majątkowe. Zatem zawsze wówczas gdy sytuacja (np. prowadzenie wiążącej się ze znacznym ryzykiem działalności gospodarczej) wymusza rozdzielność majątkową, a jednocześnie istnieje znaczna dysproporcja pomiędzy dochodami stron, w interesie małżonka słabszego ekonomicznie, jest zawarcie umowy o rozdzielności z wyrównaniem dorobków
W którym momencie można zawrzeć umowę o rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków?
Umowę można podpisać zarówno przed zawarciem małżeństwa (wówczas będzie skuteczna od chwili jego zawarcia), albo w dowolnym momencie w trakcie trwania małżeństwa.
Kiedy wygasa umowa o rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków?
Umowa o rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków ustaje:
-
z chwilą uprawomocnienia się wyroku orzekającego rozwód albo separację;
-
z dniem oznaczonym w wyroku orzekającym rozdzielność majątkową;
-
z chwilą uprawomocnienia się postanowienia orzekającego ubezwłasnowolnienie jednego z małżonków;
-
z chwilą ogłoszenia upadłości jednego z małżonków;
-
z chwilą rozwiązania dotychczasowej umowy majątkowej, albo podpisania nowej.
W jaki sposób następuje wyrównanie dorobków pomiędzy małżonkami?
Po ustaniu rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków małżonek, któego dorobek jest mniejszy może żądać wyrównania dorobków. Wyrównanie dorobków może nastąpić przez zapłatę, albo przeniesienie określonego prawa majątkowego (np. przeniesienie własności nieruchomości, samochodu itp.).
Powództwo o wyrównanie dorobków.
W razie braku porozumienia pomiędzy małżonkami co do sposobu lub wysokości wyrównania dorobków małżonek, którego dorobek jest mniejszy może wystąpić z powództwem do sądu.
Ile wynosi opłata sądowa od pozwu o wyrównanie dorobków?
Opłata sądowa od pozwu stanowi 5% wartości przedmiotu sporu, jednak nie mniej niż 30 zł i nie więcej niż 100.000 zł.
Czy roszczenie o wyrównanie dorobków ulega przedawnieniu?
Tak – roszczenie takie ulega przedawnieniu z upływem 10-ciu lat od dnia ustania małżeństwa.
Czy wyrównanie dorobków może nastąpić także po śmierci małżonka?
Tak – w razie śmierci jednego z małżonków, wyrównanie dorobków następuje pomiędzy spadkobiercami zmarłego małżonka, a małżonkiem pozostałym przy życiu.